Żeby zrozumieć, jak stres może wpływać na nasze zdrowie, trzeba poznać przynajmniej podstawowy mechanizm, który powoduje zmiany hormonalne w wyniku działania stresu.

Najważniejszym systemem wpływającym na działanie stresu na układ hormonalny jest tzw. oś podwzgórze – przysadka mózgowa – nadnercza

Pierwsze dwa elementy owej osi są zlokalizowane wewnątrz mózgu i odpowiadają za wydzielanie pewnych hormonów, regulację pracy niektórych gruczołów dokrewnych i utrzymywanie homeostazy (równowagi) organizmu. Nadnercza zaś (m.in. pod wpływem przysadki mózgowej) odpowiadają za produkcję hormonów mających kluczowe znaczenie w reakcji stresowej: adrenaliny, noradrenaliny oraz kortyzolu. Substancje te powodują większość reakcji charakterystycznych dla stresu, które wspomagają organizm w radzeniu sobie z trudną sytuacją – stresorem. Poprawiają więc krążenie, natlenienie mózgu i innych tkanek, przyspieszają reakcję na bodźce dochodzące z zewnątrz, zwiększają ciśnienie krwi, stężenie glukozy we krwi, napięcie mięśni, krzepliwość krwi, aktywność gruczołów potowych, ale za to zmniejszając wytwarzanie enzymów trawiennych i śliny. Nietrudno jest domyślić się, że natura wyposażyła nas w taki mechanizm na okoliczność walki.

Każdy z efektów działania opisanych hormonów ułatwia nam przetrwanie i pokonanie przeciwnika. Nie tylko w warunkach dzikiej natury, ale również w cywilizacji. Niestety, jeśli walka ta nie zostanie szybko zakończona, a stres będzie się przedłużać, właśnie te hormony mogą spowodować choroby układu krążenia (przede wszystkim nadciśnienie tętnicze, arytmię), zmiany miażdżycowe, choroby układu trawienia (głównie wrzody żołądka), niektóre rodzaje otyłości. Hormony stresu przyczyniają się też do śmierci komórek mózgowych – przede wszystkim komórek hipokampa – struktury kluczowej dla procesów pamięci i uczenia się.

To wszystko efekty bezpośrednie. Pośrednio zaś, wpływając na wiele procesów biologicznych (w tym na wydzielanie hormonów płciowych), przedłużający się stres w przypadku dzieci może poważnie wpłynąć nie tylko na rozwój psychiczny, ale również fizyczny